Warszawa 16 marca 2011 r.

Stanowisko Unii Metropolii Polskich w sprawie groźby zahamowania rozwoju kraju wskutek nieprzemyślanych sposobów ograniczania deficytu i długu sektora samorządowego 

Minister finansów Jacek Rostowski w liście do komisarza UE Olli Rehna
z 2 marca 2011 r. zapowiedział, że od 2012 r. relacja deficytu do dochodów każdej JST będzie każdego roku obniżana o 1 pkt proc., aż osiągnie poziom 1 proc.

W związku z powyższym przypominamy, że poszczególne JST tak kontrolowały swój dług, aby móc pozwolić sobie na deficyt w momencie, gdy ich od dawna planowana inwestycja wchodzi w fazę realizacji. Dlatego UMP jest bardzo zaniepokojona zapowiedzią Ministra Finansów zawartą w liście do komisarza Rehna, że w trybie nagłym zostanie wprowadzony dodatkowy, twardy mechanizm ograniczania deficytu każdej JST. Zburzy to harmonogram wykorzystywania pomocy unijnej przez Polskę, a tym samym uniemożliwi pełne wykorzystanie środków z perspektywy 2007-2013. 

1. Nie zgadzamy się na dodatkowe limity deficytu JST

Przypominamy, że deficyt każdej JST jest już limitowany przez art. 242 nowej ustawy o finansach publicznych, który nakazuje zbilansowanie dochodów i wydatków bieżących od 2011 r.

Deficyt JST jest też silnie ograniczany limitami długu JST.

Do 2014 roku ustawa ogranicza poziom zadłużenia oraz wielkość rocznych spłat kapitału i odsetek (odpowiednio 60% i 15% rocznych dochodów).

Od 2014 r. nowy limit długu, zapisany w art. 243 nowej ustawy o finansach publicznych, uniemożliwi zadłużanie się tym JST, które nie osiągają nadwyżki bieżącej. Nawet jeśli jednostka posiadania znaczne nadwyżki z lat ubiegłych, nie będzie mogła realizować żadnych inwestycji wspomaganych finansowaniem zwrotnym, jeśli bieżące dochody nie pokrywają bieżących wydatków.

Powyższe ograniczenia skutkują już (zgodnie z przyjętymi wieloletnimi prognozami finansowymi) znaczącym zmniejszeniem deficytu w całym sektorze JST, począwszy od 2013 roku, a nawet wymuszą w kolejnych latach generowanie nadwyżki. Jednakże wprowadzenie dodatkowych, proponowanych prze Ministra Finansów limitów spowoduje w przypadku poszczególnych samorządów znaczne ograniczenie inwestycji, także tych finansowanych ze środków UE i grozi zerwaniem zawartych już umów, w tym z wykonawcami.

Już obecnie ostre limity dotyczą każdej jednostki sektora samorządowego indywidualnie. Takich regulacji brak w sektorze rządowym.

W naszej ocenie sposób, w jaki Minister Finansów dąży do redukcji deficytu sektora samorządowego, grozi zepchnięciem Polski ze ścieżki rozwoju.

2. Domagamy się uchylenia rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. 

UMP w pełni identyfikuje się z wystąpieniem Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego do Premiera RP o uchylenie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. nr 252, poz. 1692). Nakazując doliczanie do długu publicznego zobowiązania wynikające między innymi
z Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, rozporządzenie wykracza poza zamknięty katalog tytułów dłużnych, wymienionych w art. 72 ustawy o finansach publicznych.

W pełni podzielamy opinię prawną prof. M. Kuleszy, iż rozporządzenie rażąco narusza przepisy Konstytucji RP, w tym zasadę podległości aktu wykonawczego (art. 92 ust. 1), zasadę wyłączności ustawowej w zakresie określania długu publicznego (art. 216), zasadę zaufania do państwa i prawa oraz ochrony interesów w toku (art. 2). Wprowadzone zmiany naruszają także stabilność i samodzielność JST (art. 165 ust. 2 Konstytucji).

3. Uważamy za konieczne spotkanie z Premierem

Unia Metropolii Polskich domaga się spotkania Strony Samorządowej KWRiST
z Premierem RP, w celu omówienia strategii naprawy systemu finansów JST, który od 2007 r. został rozregulowany. Samo tylko obniżenie stawki PIT w 2007 r. zmniejszyło dochody sektora samorządowego o 10 mld zł rocznie.

Prezes Zarządu
Fundacji Unia Metropolii Polskich

Paweł Adamowicz
Prezydent Miasta Gdańska

Przewodnicząca Rady Fundacji
Unia Metropolii Polskich

Hanna Gronkiewicz-Waltz
Prezydent M.St. Warszawy