Kameralna uroczystość, która odbędzie się jutro w budynku Rady Miasta, czyli Nowym Ratuszu, pokazuje raz jeszcze skomplikowaną i ciekawą historię Gdańska.
Wszyscy gdańszczanie znają charakterystyczną sylwetkę budynku przy ulicy Wały Jagiellońskie 1. Neorenesansowy budynek wzniesiono w pobliżu Bastionu św. Elżbiety w latach 1898-1901, przy ulicy nazywającej się wtedy Elizabethwall początkowo służył za siedzibę Komendatury Garnizonu Pruskiego, a w czasach Wolnego Miasta, był siedzibą Wysokiego Komisarza Ligi Narodów. W czasie II Wojny Światowej mieściła się tu siedziba Wehrkresikommando i biuro gauleitera Forstera, w latach 1945-1957 Miejski Komitet PPR przekształconej później w PZPR i do roku 1999 siedziba Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”. Z mojej inicjatywy budynek został odremontowany i od dziesięciu mieści się tu Nowy Ratusz, siedziba Radny Miasta Gdańska. Wielu gdańszczan kojarzy Nowy Ratusz z miejscem zawierania ślubów. Losy tego budynku ilustrują tragiczny fragment historii naszego miasta, niejako w pigułce.
Jednym z Wysokich Komisarzy Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku był Sean Lester i jemu poświęcona będzie dzisiejsza, skromna uroczystość. Sean urodzony w 1888 roku był irlandzkim dyplomatą, w latach 1934-1936 Wysokim Komisarzem w Wolnym Mieście, a w latach 1940-1946 ostatnim Sekretarzem Generalnym Ligi Narodów. Był dziennikarzem i politykiem, który z dyplomaty reprezentującego interesy Irlandii, wyrósł na męża stanu, działającego na rzecz pokoju na całym świecie.
Przedstawicielem Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Sean Lester został w najtrudniejszym momencie (1933 r.). Wówczas to Gdańsk był świadkiem prześladowań które dotykały opozycję oraz ludność polską i żydowską. We wrześniu 1935 r. Lester przedstawił Radzie Ligi Narodów raport o niepokojących zjawiskach w Wolnym Mieście. Sprzeczne z konstytucją działania NSDAP sprawiały, że rzeczywistą władzę sprawował gauleiter Albert Forster, któremu podlegał prezydent Senatu Arthur Greiser. W gdańskich urzędach oficjalnie umieszczono symbole narodowego socjalizmu takie jak swastyki czy portrety Hitlera, a w urzędowych pismach wprowadzono formułę „Heil Hitler!”. Raport sprawił, że Lester został przez narodowych socjalistów znienawidzony. Władze gdańskie uchylały się od kontaktów z nim, ale też uniemożliwiały mu kontakt z przedstawicielami opozycji. Siedziba Wysokiego Komisarza w Gdańsku była pod stałą obserwacją tajnej policji, w związku z czym Lester spotykał się z opozycjonistami w Lasach Oliwskich. Po wielu politycznych incydentach, w związku z brakiem możliwości wykonywania swoich obowiązków w październiku 1936 r. złożył dymisję ze stanowiska Wysokiego Komisarza.
Powrócił do Genewy by objąć stanowisko Zastępcy Sekretarza Generalnego Ligi Narodów. Latem 1940 r. został mianowany Sekretarzem Generalnym. 18 kwietnia 1946 r. podpisał dokument, na mocy którego Liga Narodów przekazała swoje funkcje Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Dziś o 12.30 w obecności Ambasadora Irlandii Declana O’Donovana, córki Sean’a Lestera pani Ann Górski, Przewodniczącego Rady Miasta Gdańska Bogdana Oleszka Sali 003 Nowego Ratusza zostanie nadane imię Sean’a Lestera. Skromną tablicą pamiątkową zostanie uczczona pamięć niezwykle odważnego człowieka, męża stanu.
