Prof. Joanna Penson jest z tego samego pokolenia, co Władysław Bartoszewski, Alina Margolis-Edelman, Marek Edelman, Olga Krzyżanowska, Tadeusz Mazowiecki. Pokolenia wielkich humanistów, którzy zawsze stawali po stronie wartości demokratycznych, obywatelskich, i tych w sensie ludzkim najprostszych – a z których egzamin dzisiaj zdać najtrudniej – solidarnościowych. Ludzi, którzy uczyli i nadal uczą, że warto być przyzwoitym.
Prof. Joanna Penson urodziła się w Warszawie. Jej dom rodzinny wywarł wielki wpływ na osobowość młodej Joanny. U jej rodziców bywała Zofia Nałkowska, Tadeusz Boy-Żeleński i wielu innych pisarzy. Był to dom otwarty, pełen rozmów i troski o ojczyznę. Ojcowska dewiza pracy dla innych, prawie nigdy dla siebie, stoją u początku jej pięknej, choć i dramatycznej życiowej drogi.
W Gimnazjum i Liceum Królowej Jadwigi, legendarnej warszawskiej placówki stawiającej za cel ukształtowanie wrażliwości społecznej, m.in. poprzez pomoc powodzianom, bezrobotnym, opiekę nad domem starców, Joanna Muszkowska zetknęła się ze wspaniałymi nauczycielkami.
Podczas wojny Joanna Muszkowska trafiła do komórki ZWZ „Album”. Przewoziła dokumenty, podrobione przez ZWZ pieniądze. W marcu z grupą innych łączniczek została aresztowana i wywiezione na Pawiak, skąd trafiła do obozu w Ravensbrück. W obozie wyładowywała cegły ze statku, nosiła wielkie bele materiału, pracowała w szwalni. Tu przeszła przeszła tyfus plamisty, czerwonkę, żółtaczkę. I to właśnie tu podjęła decyzję, że po wyjściu zostanie lekarką. Wiedziała, że to zawód, który zawsze będzie potrzebny.
W kwietniu 1945 roku, po wyjściu z obozu wraz z współwięźniarkami przez dwa tygodnie przemierzała Niemcy. Pieszo, w obozowym pasiaku dotarła do rodziców do Łodzi. Zaczęła studiować medycynę. Żeby dorobić pracowała u dentysty, jako pomoc. Po ukończeniu studiów dostała skierowanie do pracy w Gdańsku. Zawodowym mistrzem stał się dla niej jej mąż, ceniony internista Jakub Penson. Zaczęła pracować w kierowanej przez niego III Klinice Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Gdańsku. W latach 1950-1980 była zatrudniona w Klinice Chorób Nerek Akademii Medycznej w Gdańsku, od 1980 roku oddelegowana do Szpitala Wojewódzkiego, gdzie była ordynatorem oddziału wewnętrznego. Pracowała tam do roku 1991. Doktorat obroniła w roku 1950, habilitowała się w roku 1971, pięć lat później została profesorem.
W lecie 1980 roku prof. Joanna Penson zaczyna drugą swą konspirację. Szpital Wojewódzki, gdzie była ordynatorem interny, obejmował teren Stoczni Gdańskiej. Nic więc dziwnego, że jak stocznia stanęła personel szpitala rozpoczął współpracę ze strajkującymi.
Bardzo szybko też została lekarką Lecha Wałęsy. Jej relacja z prezydentem Wałęsą jest niezwykła i wzruszająca. Do dzisiaj pani profesor pracuje, jako wolontariuszka, w jego biurze w Europejskim Centrum Solidarności. Służy swoim doświadczeniem, mądrością, radą. Jest bez wątpienia jedną z najbardziej zaufanych dla niego osób. Zawsze gotowa stanąć w jego obronie. Reaguje, kiedy jest obrażany i upokarzany. Pisze listy protestacyjne do gazet, daje wywiady, upomina się o prawdę.
Od 1982 roku pracowała społecznie w punkcie charytatywnym przy kościele św. Brygidy przy rozdzielaniu lekarstw i sprzętu medycznego z zagranicy. Dzięki przyjaźni z Aliną Margolis nawiązała współpracę z Lekarzami Świata, co pomogło jej sprowadzić do Gdańska szczepionki przeciwko żółtaczce i wiele niedostępnych wówczas w Polsce leków. Wspólnie z księdzem Eugeniuszem Dutkiewiczem założyła w 1983 roku pierwsze w Polsce domowe Hospicjum Pallotinum.
Jednocześnie nie rezygnowała z działalności opozycyjnej.
Biografia pani prof. Joanny Penson, z jej czynnym protestem wobec łamania zasad demokratycznych dzisiaj, z jej obroną Lecha Wałęsy i ideałów „Solidarności” staje się wielką lekcją prawdziwego patriotyzmu rozumianego jako entuzjazm w odbudowywaniu i budowaniu kraju.
W 2014 roku Rada Miasta Gdańska uhonorowała ją Medalem Księcia Mściwoja II za wieloletnią pracę i osiągnięcia w dziedzinie medycyny, w wyniku których stała się niekwestionowanym autorytetem, nauczycielem i wychowawcą wielu pokoleń studentów i lekarzy, a także za odwagę i siłę moralną wykazaną w obozie Ravensbrück i w czasach stanu wojennego.
W 2016 roku Rzecznik Praw Obywatelskich przyznał prof. Joannie Penson odznakę za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka.
W ubiegłym roku prof. Joanna Penson opublikowała list do ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego, w którym protestowała przeciwko przejęciu Muzeum II Wojny Światowej.
Droga Honorowa Obywatelko
W Pani biografii, jak w wielkim zwierciadle przegląda się cała epoka. Przeglądają się wielkie, wspaniałe wartości. To wielkie szczęście, że Pani Profesor może o tej epoce, o tych wartościach świadczyć. Pani biografia jest dla nas dowodem na to, że dobro zwycięża, i wolność zwycięża, i że ta najprostsza, bo ludzka, solidarność zwycięża.
To prawdziwy zaszczyt wręczać dziś Pani tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gdańska. Miasta, z którym jest Pani związana od 70 lat! Miasta, które otrzymuje od Pani tak wiele.
